Çocuklarda dil gelişimi

6 yaşındaki kızım Melis, bir iki ay içinde inanılmaz büyüdü. Karşılıklı sohbetlerimizde düzgün cümleler kurmaya başladı.Söyledikleri daha anlamlı ve duygu yüklü. Büyüdüğünü konuşmalarından daha iyi anlıyorum.Çocuklarda dil gelişiminin ne kadar önemli olduğunu unutmayalım. Bu sebeple sizlerle bazı bilgileri paylaşmak istedim.Bebeğinizin doğumdan itibaren her aşamasını takip edin.Çocuğunuzun dil gelişiminin doğru yönde ilerlemesi ileriki yaşlar için çok önemli.







Konuşması geciktiyse..
Konuşmanın gerçek anlamda gecikmesinin birkaç ana nedeni vardır. En sık rastlanan nedenler işitme sorunları ve iletişim kurma konusunda isteksizliktir.Doğuştan gelen bir sorun nedeniyle ya da sık geçirilen ortakulak iltihabı sonucunda işitme zorluğu olduğunda çocukların çevrelerinde konuşulanları anlamaları konuşmaları etkilenecektir. Çocuğunuzun iyi işitmediğini düşünüyorsanız bu kaygınızı mutlaka doktorunuzla paylaşın.Günümüzde doğumdan hemen sonra yapılan basit bir test ile bebeğin herhangi bir işitme sorunu olup olmadığını tesbit etmek mümkün.Bazı gelişimsel bozukluklar sosyal hayat için çok gerekli olan iletişim gereksinimini ortadan kaldırmaktadır. İletişim gereksinimi olmadığında konuşmanın gelişmesine de gerek kalmamakta. Otizm ve benzeri rahatsızlıkların ilk belirtileri içe dönüklük ve konuşma gecikmesidir. Konuşma gecikmesi olan çocukların gelişimsel açıdan değerlendirilmesi iyi olurşmanın mümkün olduğunca normal gelişebilmesi için çok önemli. .

Çocuğun Konuşmayı Öğrenmesine Yardımcı Olacak İpuçları

Çocukların konuşmayı öğrenmesi çok karmaşık bir süreçtir. Bu aşamada sizin katkınız da çok önemlidir. Bu konuda bazı öneriler verilebilir:
Çocuğunuza konuşmak için zaman ayırın. Onun yaptıkları ya da kendi yaptıklarınız hakkında sohbet edin.
Onunla konuşurken sıranızı bekleyin; bir şey söyleyin ve size yanıt vermesine fırsat tanıyın.
Günde en az bir saat, onunla yüz-yüze konuşmak için zaman ayırın.
Odadaki TV, radyo, video, müzik ve bilgisayar oyunları gibi gereksiz seslerin olmadığı ortamda iletişimi deneyin.
Az konuşmanın çocuğunuzun sizinle konuşmasını zorlaştıracağını unutmayın.
Konuşurken çocuğunuza bakın ve size dikkat ettiğinden ve dinlediğinden emin olun.
Çocuğun ifadesinde kullandığı yanlış sözcükleri, "yanlış kullandın" gibi uyarmalar yerine, doğru model olarak, kısa cümle içinde tekrar etmeniz uygun olacaktır.
Dilin, iletişim için gerekli olduğunu ona hissettirin. İşaretle ya da nesnenin ismini söylemeye çalışarak, bir şey istediği zaman; örneğin "Süt mü istiyorsun?" gibi yönergelerle, ona hem uygun konuşma modeli olun hem de istediği nesneyi vererek kendisini ödüllendirin.
Çocuğunuzun her sözcüğü söyleme çabasını övgü ile pekiştirin.

YAŞ TEMEL SOSYAL VE DİL İŞLEVİ
Doğum
İnsan sesiyle rahatlar, ağlaması yaygın olarak rahatsızlık ve açlık ifade eder.
6 hafta
İnsan sesine tepki verir, yumuşak ve keyifli sesler çıkarır; yardım istediği zaman ağlar.
2 ay
Değişik sesleri ayırdetmeye başlar; yumuşak ses tonu daha çok gırtlaktan çıkar.
3 ay
Başını sese doğru yönlendirir; başkalarının konuşmasına sesle cevap verir; mırıltıya başlar, ve değişik heceleri ritmik şekilde tekrarlar.
4 ay
Değişik ses perdelerini kullanmaya başlar, ses tonlarını taklit eder.
6 ay
Başkaları tarafından çıkarılan sesleri taklit etmeye başlar.
9 ay
Yetişkinlerin tonlamasına benzer şekilde anlam ifade eden tonlamalar yapar.
12 ay
Kelime hazinesini geliştirmeye başlar; 12 aylık bir bebeğin kullandığı 5-10 kelimesi olabilir ve sonraki 6 ayda iki katına çıkacaktır.
24 ay
Kelime hazinesi hızlı bir şekilde artar ve tahminen 200-300 kelimeye ulaşabilir; kelimeler genellikle günlük nesnelerdir; ifadeleri tek kelimeliktir.
36 ay
900-1000 arası kelime hazinesi vardır; 3-4 kelimelik basit cümleler kurar (özne ve yüklem); iki kelimeli komut cümlelerini anlar.

3 - 4 YAŞ GRUBU DİL GELİŞİMİ
Günlük yaşamımızda kullandığımız, içmek, açmak, kapamak, uyumak gibi eylemleri belirten resimleri isimlendirebilirim.· Özellikleri belirtilen nesneleri getirebilirim.· İki eylem gerektiren direktiflere uyabilirim. · Çevremdeki nesneleri tanır ve onları adlandırabilirim.· Söylemesem bile dokuzyüze yakın kelimeyi anlayabilirim. · Iki ayri nesneli eylemi gerektiren emirleri yerine getirebilirim.· Beş kelimeli cümle kurarak konuşabilirim.· Zamirle kendimi ifade edebilirim.· Sesimin tonunu ve hızını ayarlayarak konusabilirim. · Yaptığım bir resmi anlatabilirim.· Kendi kendime konuşur ve çok soru sorarım.· Onsekiz adet nesne kartı içinden en az on tanesinin ne olduğunu söyleyebilirim.· Altı kelimelik bir cümleyi, söylendikten sonra tekrarlayabilirim. · Bir hikaye oluşturup anlatabilirim.· Olayları birbirine bağlayıp olan biteni anlatabilirim.

4-5 YAŞ GRUBU DİL GELİŞİMİ
. Özellikleri belirtildiğinde vücudumun kisimlarini gösterebilirim.· Üç nesneli ve davranişlari emirleri yerine getirebilirim.· Resimleri mantikli bir şekilde açiklayabilirim.· Tek başima 3-4 misralik basit şarkilari söyleyebilirim.· Düzgün ve tam cümleler kurabilirim.· Yedi kelimeden oluşan cümleleri kurabilirim.· Geçmiş şimdiki ve gelecek zamanlari doğru olarak kullanabilirim. · On sekiz adet değişik nesne resminden on dört tanesinin ismini söyleyebilirim.· Yakin zamanda yaşanmiş olaylari anlatip, olaylar arasinda ilişki kurabilirim. · Ev adresimi söyleyebilirim.· Kaç yaşimda olduğumu söyleyebilirim.· Sürekli olarak "neden, ne zaman, nasil" gibi sorular sorabilirim.· Kelimelerin anlamlarini merak ederek ne olduğunu sorabilirim.· Gerçekleri hayallerimle kariştirarak hikayeler anlatabilirim.· Artik konuşmalarimda bebeksi konuşmalara yer vermem veya çok az konuşurum.

5-6 YAŞ GRUBU DİL GELİŞİMİ
. Adimi soyadimi söyleyebilirm· Ailemdeki kişilerin isimlerini söyleyebilirim· Telefonumu ve ev adresimi söyleyebilirm· 6-8 kelimelik cümleler kurabilir, söylendiğinde tekrarlayabilirim· Somut nesneleri yapilarina gore daha ayrintili olarak tanimlayabilirim· Soyut nesnelerin anlamlarini sorabilirim· Zit anlamli soyut kelimeleri söyleyebilirim· Zit anlamli somut kelimeleri söyleyebilirim· Günlük yaşantimi anlatabilrim· Yer ve hareket tarif edebilirim· Niçin sorusunu açiklayarak cevaplayabilrim

Kaynak: Development of the Child's Brain and Behavior. B.Kolb ve B.Fontie.